Polimyelitis

Co to jest poliomyelitis?

Poliomyelitis (nagminne porażenie dziecięce lub choroba Heinego-Medina) to ostra choroba zakaźna wywoływana przez poliowirusy.

Najczęstszym źródłem zakażenia jest bezpośredni kontakt z chorym człowiekiem. Zakażenie szerzy się głównie drogą pokarmową przez przedmioty i środki spożywcze zakażone wydzielinami z gardła lub kałem oraz drogą kropelkową. Poliowirusy dostają się do organizmu przez usta lub nos. Następnie namnażają się w jelitach i przedostają się do krwi, która roznosi je do innych części ciała. Jeżeli wirusy dostaną się do ośrodkowego układu nerwowego, mogą wywoływać uszkodzenie nerwów, co może prowadzić do niedowładu lub porażenia mięśni.
Okres wylęgania wynosi od 7 do 14 dni. Chorzy wydalają wirusy z kałem nawet do 6 tygodni. Okres największej zakaźności występuje od kilku dni przed pojawieniem się pierwszych objawów choroby do 3-4 tygodni po ich wystąpieniu.
Są trzy typy poliowirusów – 1, 2 oraz 3. Zachorowanie spowodowane przez jeden typ nie chroni przed pozostałymi typami, także istnieje teoretyczna możliwość trzykrotnego zachorowania na poliomyelitis!

Jakie są objawy poliomyelitis?

Objawy poliomyelitis mogą przypominać inne choroby wirusowe i objawiać się:
• bólami głowy,
• poczuciem ogólnego rozbicia,
• nieżytem żołądkowo-jelitowym,
• uczuciem sztywności karku i pleców,
• podwyższona temperatura.
U części chorych wirusy nieodwracalnie niszczą zwoje nerwowe odpowiadające za unerwienie mięśni, co prowadzi do ich porażenia.

Jak poważne mogą być objawy poliomelitis?

Zakażenia poliowirusami mają różnorodny przebieg: od bezobjawowych, łagodnych, poprzez zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, aż do ciężkich zachorowań porażennych.
Prawdopodobieństwo wystąpienia porażeń u chorej osoby zależy od jej wieku i chorób współistniejących. Ocenia się, że u około 1 na 1000 zakażonych dzieci oraz 1 na 75 dorosłych mogą wystąpić porażenia mięśni. Najbardziej narażeni na wystąpienie ciężkich porażeń są starsze dzieci, dorośli i kobiety w ciąży.
Porażeniu może ulec każda część ciała. Porażenia są przeważnie niesymetryczne, ale mogą objąć także obie kończyny górne lub dolne, a czasem – cztery kończyny i niektóre mięśnie tułowia. Porażenia narastają w ciągu pierwszych, kilku dni, czemu towarzyszy gorączka. Najczęściej mają charakter trwały, ale u części chorych mogą ustąpić samoistnie po kilku tygodniach lub miesiącach.
We wczesnej fazie choroby porażenie mięśni oddechowych lub jego powikłania mogą być przyczyną zgonu.
U niektórych chorych może dojść do tzw. zespołu post-polio, tzn. narastających porażeń mięśni po wielu latach od zakażenia poliowirusami.

Jak wiele zachorowań na poliomyelitis występuje w Polsce?

W Polsce w latach 1951-1957 rejestrowano od 1.700 do 3.000 zachorowań rocznie. W czasie epidemii w 1958 roku odnotowano 6.090 zachorowań. Pod koniec lat 50-tych po wprowadzeniu szczepień przeciw poliomyelitis obserwowano spadek zachorowań. Począwszy od 1963 roku rejestrowano kilkanaście zachorowań rocznie, a od końca lat 70-tych występowały one sporadycznie.
W Polsce w 1984 roku miało miejsce ostatnie zachorowanie na poliomyelitis, wywołane dzikim typem wirusów.
Obecnie odnotowuje się zachorowania związane ze szczepieniami żywą szczepionką przeciw poliomyelitis tzw. VAPP występujące w następstwie namnażania sie wirusów pochodzących ze szczepionki podanej danej osobie lub osobie z otoczenia lub VDPV porażenia wywołanego w wyniku zakażenia zmutowanym w środowisku wirusem polio pochodzenia szczepionkowego. 

Gdzie i jak często poliomyelitis występuje na świecie?

Od wielu lat WHO prowadzi ogólnoświatowy program eradykacji poliomyelities. Informacje na temat programu dostępne są na stronach poświęconych Programowi.
Masowe szczepienia przeciw poliomyelitis, prowadzone w ramach tego programu, doprowadziły w krótkim czasie do radykalnego spadku liczby zachorowań, szczególnie w Europie, Ameryce Północnej, Japonii i Australii.
Na świecie odnotowano spadek liczby zachorowań z 350.000 w 1988 roku do 647 w 2011 roku. Obecnie zachorowania na poliomyelitis występują głównie w Afganistanie, Pakistanie i kilku afrykańskich krajach.
Na całym świecie nadal prowadzi się szczepienia przeciw poliomyelitis, pomimo osiągnięcia sytuacji bliskiej wykorzenienia tej choroby.

Kontakt
chevron-up